Καθώς τα μέτρα κατά της διάδοσης του κορωνοϊού αίρονται σταδιακά, ο κόσμος των επιχειρήσεων εισέρχεται στην νέα κανονικότητα. Τα μέτρα τήρησης των κανόνων υγιεινής και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης σε χώρους ιδιωτικών επιχειρήσεων βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής, καθώς κύρια μέριμνα όλων είναι η αποφυγή αναζωπύρωσης της πανδημίας. Ωστόσο, για τις επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό και επαναλειτουργούν μετά από δύο μήνες αναστολής της λειτουργίας τους, είναι εξίσου σημαντική η εύρεση του σημείου ισορροπίας μεταξύ της ακώλυτης εξυπηρέτησης των πελατών τους και της αξιοποίησης του μέτρου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας ορισμένων εργαζομένων τους, προκειμένου να διαρηρήσουν χαμηλά το μισθολογικό κόστος μέχρι να αρχίσουν να καλύπτουν τις ζημίες τους.

Η δυνατότητα παράτασης της αναστολής των συμβάσεων

Στην παράγραφο 1 του άρθρου 1 του Κεφαλαίου Α2 της υπ’ αριθμόν οικ.17788/346 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 1779/10.05.2020, τεύχος Β’) ορίζεται πως η επιχείρηση-εργοδότης, η λειτουργία της οποίας είχε ανασταλεί με απόφαση κρατικής αρχής και επαναλειτουργεί, δύναται να παρατείνει την αναστολή μέχρι του 60% των υπό αναστολή συμβάσεων. Για τον προσδιορισμό επί του ως άνω ποσοστού λαμβάνονται υπ’ όψιν οι γνωστοί κανόνες στρογγυλοποίησης, ενώ διευκρινίζεται πως, εφόσον η επιχείρηση έχει έναν μόνο εργαζόμενο  σε αναστολή, αυτή μπορεί να παραταθεί. Η παράταση της αναστολής δύναται να διαρκέσει το πολύ τριάντα ημέρες και πάντως όχι πέραν της 31.05.2020. Εφόσον η επιχείρηση παρατείνει την αναστολή μεγαλύτερου ποσοστού των υπό αναστολή συμβάσεων, τότε είναι η ίδια υπόχρεη για την καταβολή των αποδοχών των εργαζομένων που υπερβαίνουν το ως άνω ποσοστό. Διευκρινίζεται ότι οι συμβάσεις εργασίας εργαζομένων που δεν έχουν τεθεί σε αναστολή μέχρι και τις 10.05.2020, δεν μπορούν πλέον να τεθούν σε αναστολή, με μοναδική εξαίρεση για τις επιχειρήσεις που έχουν ως κύριο ΚΑΔ τον 86.10 (Νοσοκομειακές Δραστηριότητες).

Η λήψη της αποζημίωσης ειδικού σκοπού από τον εργαζόμενο

Ο εργαζόμενος, η αναστολή της σύμβασης εργασίας του οποίου παρατείνεται, είναι δικαιούχος οικονομικής ενίσχυσης κατ’ αναλογία των ημερών παράτασης με βάση υπολογισμού το ποσό που αντιστοιχεί στις 30 ημέρες και ανέρχεται στα 534 € (17,8 € ανά ημέρα). Υπενθυμίζεται πως το πρώτο στάδιο αναστολής της σύμβασης εργασίας διήρκησε 45 ημέρες, για τις οποίες ο εργαζόμενος έλαβε αποζημίωση ειδικού σκοπού ύψους 800 €. Έτσι, εάν για παράδειγμα η αναστολή της σύμβασης εργασίας έληγε στις 10.05.2020, ο εργαζόμενος δικαιούται εκ της παρατάσεως νέα αποζημίωση ειδικού σκοπού μόνο για το διάστημα από τις 11.05.2020 έως και την λήξη της αναστολής, η οποία ισούται με το γινόμενο των ημερών παράτασης επί 17,8 €.

Η επιχείρηση-εργοδότης υποχρεούται να υποβάλει Υπεύθυνη Δήλωση στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ» από τις 01.06.2020 έως και τις 07.06.2020, η οποία αφορά το διάστημα 01.05.2020 έως και 31.05.2020. Διά της ως άνω Υπεύθυνης Δήλωσης, η επιχείρηση δηλώνει τους εργαζομένους, οι συμβάσεις εργασίας των οποίων εξακολουθούν να βρίσκονται σε αναστολή, την ημερομηνία επαναλειτουργίας της, καθώς και τους εργαζομένους, των οποίων η αναστολή συμβάσεων εργασίας ανακαλείται οριστικά (βλ. κατωτέρω). Η επιχείρηση-εργοδότης οφείλει να γνωστοποιήσει την ανωτέρω Υπεύθυνη Δήλωση εγγράφως ή διά ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους εργαζομένους της, δηλώνοντάς τους και τον αριθμό πρωτοκόλλου καταχώρισης της πράξης στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ». Οι εργαζόμενοι δεν υποχρεούνται να υποβάλουν νέα υπεύθυνη δήλωση, αλλά επιτρέπεται να τροποποιήσουν τα στοιχεία του τραπεζικού τους λογαριασμού (IBAN).

Οι υποχρεώσεις της επιχείρησης

Δυνάμει της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του Κεφαλαίου Α2 της υπ’ αριθμόν οικ.17788/346 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 1779/10.05.2020, τεύχος Β’), εφόσον η επιχείρηση-εργοδότης κάνει χρήση του μέτρου της παράτασης της αναστολής συμβάσεων εργασίας, υποχρεούται να μην προβεί σε μείωση του προσωπικού της με καταγγελίες συμβάσεων εργασίας για όσο χρόνο κάνει χρήση του ως άνω μέτρου, και σε κάθε περίπτωση μέχρι τις 31.05.2020. Τυχόν καταγγελία σύμβασης σε αντίθεση με τα ανωτέρω είναι αυτοδικαίως άκυρη. Επίσης, δυνάμει της παραγράφου 7 του ίδιου άρθρου, η επιχείρηση-εργοδότης που κάνει χρήση του ως άνω μέτρου, οφείλει να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας για τουλάχιστον 45 ημέρες από την λήξη του χρόνου της παράτασης της αναστολής των συμβάσεων.

Η δυνατότητα οριστικής ανάκλησης των συμβάσεων εργασίας

Πρωταρχικός στόχος κάθε επιχείρησης που επαναλειτουργεί είναι η σταδιακή επάνοδος στην κανονικότητα και, για να γίνει αυτό, καθίσταται απαραίτητη η «ενεργοποίηση» ορισμένων εργαζομένων, η σύμβαση εργασίας των οποίων τελεί σε αναστολή, προκειμένου να παρέχουν άμεσα την εργασία τους. Τη λύση δίνει η παράγραφος 1 του άρθρου 2 του Κεφαλαίου Α2 της υπ’ αριθμόν οικ.17788/346 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 1779/10.05.2020, τεύχος Β’), σύμφωνα με την οποία η επιχείρηση-εργοδότης, που επαναλειτουργεί με απόφαση δημόσιας αρχής, δύναται να προβεί σε οριστική ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας τουλάχιστον για το 40% των εργαζομένων. Οι συμβάσεις αυτές δεν επιτρέπεται να τεθούν ξανά σε αναστολή. Στην περίπτωση ανάκλησης της αναστολής της σύμβασης εργασίας, ο εργαζόμενος δικαιούται την αποζημίωση ειδικού σκοπού μόνο κατ’ αναλογία των ημερών διάρκειας της αναστολής, δεδομένου ότι για κάθε ημέρα αναστολής δικαιούται 17,8 €. Για τις ημέρες που δεν τελεί σε αναστολή, ο εργαζόμενος δικαιούται να λάβει από τον εργοδότη του την αναλογία των τακτικών αποδοχών του που αντιστοιχεί στις ημέρες αυτές.

Εξαιρέσεις από τους ποσοτικούς περιορισμούς

Δυνάμει του άρθρου 3 του Κεφαλαίου Α2 της υπ’ αριθμόν οικ.17788/346 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 1779/10.05.2020, τεύχος Β’), οι επιχειρήσεις που επαναλειτουργούν με απόφαση δημόσιας αρχής και φέρουν συγκεκριμένους ΚΑΔ, οι οποίοι αναγράφονται στο Παράρτημα της ως άνω Υπουργικής Απόφασης, δύνανται να προβαίνουν σε παράταση αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων τους σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60% που προβλέπεται ανωτέρω. Αντίστοιχα, οι ίδιες επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να προβαίνουν σε οριστική ανάκληση αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων τους σε ποσοστό μικρότερο του 40% που προβλέπεται ανωτέρω. Το μέτρο αυτό θεσπίστηκε διότι οι περιοριστικώς απαριθμούμενοι κλάδοι δραστηριότητας που αναγράφονται στο παράρτημα θεωρείται ότι έχουν πληγεί περισσότερο από τα μέτρα κατά της διάδοσης του κορωνοϊού και, επομένως, χρειάζονται μεγαλύτερα περιθώρια προσαρμογής στην νέα κανονικότητα.

Αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και προετοιμασία επαναλειτουργίας

Η παράγραφος 3 του άρθρου μόνου του Κεφαλαίου Α3 της υπ’ αριθμόν οικ.17788/346 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 1779/10.05.2020, τεύχος Β’) παρέχει την δυνατότητα στην επιχείρηση-εργοδότη, η οποία επαναλειτουργεί με απόφαση δημόσιας αρχής και παρατείνει τη αναστολή της σύμβασης εργασίας μέρους των εργαζομένων της, να τις ανακαλεί προσωρινά για την αντιμετώπιση έκτακτων, κατεπειγουσών, μη αναβαλλομένων και ανελαστικών αναγκών. Ακόμη, η επιχείρηση-εργοδότης που πρόκειται να επαναλειτουργήσει και έχει θέσει σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίες των εργαζομένων της, δύναται να τις ανακαλεί προσωρινά για εργασίες που δεν απαγορεύονται σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις. Με αυτό τον τρόπο, η επιχείρηση δύναται να αξιοποιήσει εκτάκτως μέρος του προσωπικού της, ώστε να προετοιμαστεί για την επικείμενη επαναλειτουργία της, δίχως να χάσει πολύτιμες ημέρες.

Στην περίπτωση αυτή, ο εργοδότης αναλαμβάνει την ευθύνη για την καταβολή των συμβατικών αποδοχών που αντιστοιχούν στις ημέρες απασχόλησης, ενώ το ποσό αυτό αφαιρείται από την αποζημίωση ειδικού σκοπού. Μετά τη λήξη της προσωρινής ανάκλησης της αναστολής της σύμβασης εργασίας, η αναστολή συνεχίζεται μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους χρονικού διαστήματός της. Η επιχείρηση-εργοδότης, που κάνει χρήση του ως άνω μέτρου, υποχρεούται να το γνωστοποιήσει σε ειδικό έντυπο στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ πριν από την έναρξη πραγματοποίησης της παρεχόμενης έκτακτης εργασίας. Σε αντίθεση με το προγενέστερο διάστημα δεν τίθεται ποσοτικός περιορισμός ως προς την δυνατότητα αξιοποίησης του ως άνω μέτρου, καθώς η επιχείρηση μπορεί να το αξιοποιήσει όσες φορές και για όσους εργαζομένους επιθυμεί.

Αναμένονται περαιτέρω μέτρα στήριξης επιχειρήσεων που επαναλειτουργούν και δραστηριοποιούνται σε υπερβολικά πληττόμενους κλάδους δραστηριότητας (π.χ. εστίαση, τουρισμός) είτε με τη μορφή παροχής ρευστότητας είτε με τη μορφή επιδότησης των θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με τις έως σήμερα ανακοινώσεις, προϋπόθεση για τη λήψη κάθε είδους ενίσχυσης θα είναι η διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας.