Με τον Ν. 4640/2019 αναπροσαρμόστηκε η διαμεσολάβηση στις ιδιωτικές διαφορές, εθνικού ή διασυνοριακού χαρακτήρα, σύμφωνα και με την ήδη ισχύουσα ευρωπαϊκή οδηγία 2008/52/ΕΚ.
Η διαμεσολάβηση ως θεσμός εναλλακτικής επίλυσης διαφορών στοχεύει στην εξωδικαστική επίλυση αστικών και εμπορικών διαφορών με συμφωνία των ίδιων των ενδιαφερομένων μερών με την βοήθεια διαπιστευμένου διαμεσολαβητή.
Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να υπάγουν στην ταχεία διαδικασία της διαμεσολάβησης κάθε αστική ή εμπορική διαφορά τους (εφόσον έχουν την εξουσία διάθεσης του αντικειμένου της).
Η υπαγωγή στη διαμεσολάβηση αναστέλλει τις προθεσμίες του νόμου για προσφυγή στα δικαστήρια, έτσι ώστε να μην κινδυνεύουν τα μέρη από δόλια και καταχρηστική χρήση του θεσμού από το άλλο μέρος.
Η συμφωνία που θα καταλήξουν, καταγράφεται σε πρακτικό και μπορεί να κατατεθεί με πρωτοβουλία οποιουδήποτε μέρους στην γραμματεία του αρμοδίου δικαστηρίου και αποτελεί εκτελεστό τίτλο έναντι του άλλου μέρους (εκτελείται υποχρεωτικά σύμφωνα με τις διατάξεις για την αναγκαστική εκτέλεση).
Ήδη όμως από 15 Ιανουαρίου 2020 για τις οικογενειακές διαφορές και από 15 Μαρτίου 2020 για τις υπαγόμενες στην τακτική διαδικασία του Πρωτοδικείου (αντικείμενο άνω των 30.000€) και πριν την άσκηση της αγωγής είναι υποχρεωτική μία πρώτη ενημερωτική συνάντηση (Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία) κατά την οποία τα μέρη ενημερώνονται για την διαδικασία από διαπιστευμένο διαμεσολαβητή και εφόσον συμφωνήσουν μπορούν να υπάγουν τη διαφορά στη διαμεσολάβηση.
Η παράλειψη της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας και η μη σύνταξη σχετικού πρακτικού από πιστοποιημένο διαμεσολαβητή οδηγεί σε αδυναμία συζήτησης της υπόθεσης ενώπιον των δικαστηρίων.
Επίσης, αν το ένα μέρος της διαφοράς αρνείται να προσέλθει στην Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία, μπορεί να του επιβληθεί χρηματική ποινή από 100 έως 500 ευρώ.
Ισχυρό πλεονέκτημα της διαμεσολάβησης είναι ο εκούσιος χαρακτήρας της, σύμφωνα με τον οποίο τα μέρη μπορούν να οργανώσουν την διαδικασία με τον δικό τους τρόπο και στον δικό τους χώρο και πάντα με τη βοήθεια διαμεσολαβητή να αναζητήσουν λύσεις που εξυπηρετούν ουσιαστικά τα συμφέροντά τους, κάτι το οποίο ενδέχεται να μην διασφαλιστεί με την προσφυγή στα δικαστήρια.
Διαθέτουμε χωριστές αίθουσες, πλήρως εξοπλισμένες και διαμορφωμένες κατάλληλα με χωριστούς χώρους αναμονής, έτσι ώστε να διευκολύνεται η διαδικασία της διαμεσολάβησης και ιδίως οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις, και τα μέρη να έχουν την άνεση και ελευθερία χώρου.
Ενδεικτικά, στην διαμεσολάβηση μπορούν να υπαχθούν οι εξής διαφορές:
Ο πληρεξούσιος δικηγόρος του αιτουμένου δικαστική προστασία μέρους, υποβάλλει σε πιστοποιημένο διαμεσολαβητή από το μητρώο διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης (κοινής αποδοχής των μερών ή διορισμένο από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης), αίτημα προσφυγής στη διαδικασία διαμεσολάβησης.
Ο διαμεσολαβητής αφού συνεννοηθεί με τα μέρη, τα ενημερώνει για τον τόπο και το χρόνο της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας με συστημένη επιστολή ή ηλεκτρονικά. Σε περίπτωση αδυναμίας φυσικής παρουσίας κάποιου μέρους, η ΥΑΣ μπορεί να πραγματοποιηθεί και με τηλεδιάσκεψη ή κατ’ εξαίρεση σε περιπτώσεις αποδεδειγμένης αδυναμίας διά πληρεξουσίου δικηγόρου. Η ΥΑΣ λαμβάνει χώρα υποχρεωτικά εντός 20 ημερών από την αποστολή του αιτήματος της προσφυγής και εντός 30 ημερών αν κάποιο από τα μέρη διαμένει στο εξωτερικό.
Αν συμφωνηθεί η υπαγωγή της διαφοράς στη διαμεσολάβηση, υπογράφεται συμφωνητικό υπαγωγής και η διαδικασία πρέπει να ολοκληρωθεί εντός 40 ημερών (με δυνατότητα παράτασης για άλλες 40 ημέρες κατόπιν συμφωνίας). H διαδικασία διενεργείται σε χωριστές συναντήσεις του διαμεσολαβητή με το κάθε μέρος και σε κοινές του διαμεσολαβητή με όλα τα μέρη κατά τις οποίες τα μέρη παρίστανται υποχρεωτικά με τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους.
Η διαδικασία έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα και δεν τηρούνται πρακτικά εκτός αν συμφωνηθεί διαφορετικά. Η διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν είναι απαραίτητο να ολοκληρωθεί σε μία συνεδρία ή σε πολύωρες συνεδρίες, αλλά σε περισσότερες μικρής διάρκειας.
Οι διαμεσολαβητές είναι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ειδικώς εκπαιδευμένοι και πιστοποιημένοι από Φορέα εκπαίδευσης διαμεσολαβητών και εγγεγραμμένοι σε Μητρώο Διαμεσολαβητών που τηρείται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Για να λάβουν την πιστοποίηση παρακολουθούν ειδικά σεμινάρια διαμεσολάβησης και μετεκπαιδεύονται τακτικά προκειμένου να διατηρούν αλλά και να προάγουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Η διαπίστευση χορηγείται σε όσους επιτύχουν βαθμό τουλάχιστον 70% σε γραπτές και προφορικές εξετάσεις.
Σύμφωνα με το νόμο και τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Δεοντολογίας απαράβατες αρχές κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους είναι η ανεξαρτησία, η αμεροληψία, η ουδετερότητα και η εχεμύθεια. Η παράβαση κάθε μίας από αυτές επισύρει σοβαρές αστικές, ποινικές και πειθαρχικές κυρώσεις.
Προς διασφάλιση της διαδικασίας σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται στον διαμεσολαβητή να διατηρεί οποιαδήποτε σχέση με κάποιο από τα μέρη όπως ιδίως προσωπική ή επαγγελματική (π.χ. ο διαμεσολαβητής να έχει ενεργήσει στο παρελθόν ως δικηγόρος κάποιου μέρους).
Η αμοιβή του διαμεσολαβητή ορίζεται ελεύθερα από τα μέρη, ωστόσο ο νόμος θέτει ελάχιστα όρια αμοιβής σε περίπτωση έλλειψης γραπτής συμφωνίας.
